ครม. มีมติอนุมัติหลักการร่างพระราชกฤษฎีกา 2 ฉบับ ประกอบด้วยร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. ... ระยะเวลาโครงการ 20 ปีนับแต่ พ.ร.ฎ. ใช้บังคับ ในพื้นที่ 7 เขตอุทยานแห่งชาติ

- อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฏ จ. จันทบุรี

- อุทยานแห่งชาติเขาสิบห้าชั้น จ. จันทบุรี

- อุทยานแห่งชาติเฉลิมรัตนโกสินทร์ จ. กาญจนบุรี

- อุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่ จ. อุตรดิตถ์

- อุทยานแห่งชาติตาดหมอก จ. เพชรบูรณ์

- อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว จ. เพชรบูรณ์

- อุทยานแห่งชาติลานสาง จ. ตาก

นอกจากนี้ยังมีร่างพระราชกฤษฎีกากำหนดโครงการอนุรักษ์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า พ.ศ. … ระยะเวลาโครงการ 20 ปีนับแต่ พ.ร.ฎ. ใช้บังคับ สำหรับพื้นที่โครงการ ใน 7 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าหรือเขตห้ามล่าสัตว์ป่า

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำผาท่าพล จ. พิษณุโลก

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ จ. ลพบุรี

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทับพญาลอ จ. เชียงราย

- เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำประทุน จ. อุทัยธานี

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูผาแดง จ. เพชรบูรณ์

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จ. อุทัยธานี

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลำน้ำน่านฝั่งขวา จ. อุตรดิตถ์

ประชาชนที่ได้สิทธิอาศัยและทำกินในเขตดังกล่าว

- บุคคลธรรมดาสัญชาติไทยหรือได้ยื่นคำร้องขอสัญชาติไทย และอยู่ระหว่างรอการพิจารณาของพนักงานเจ้าหน้าที่ที่เป็นผู้ไม่มีที่ดินทำกินและได้อยู่อาศัยหรือทำกินในเขตดังกล่าวภายใต้กรอบเวลาตามมติ ครม. เมื่อวันที่ 30 มิ.ย. 41 (อยู่ในพื้นที่มาก่อนการประกาศเป็นพื้นที่อุทยานแห่งชาติ และ/หรือก่อนวันที่ พ.ร.บ.สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าฯ ใช้บังคับ) หรือตามคำสั่ง คสช. ที่ 66/2557 (เป็นผู้ยากไร้ ผู้ที่มีรายได้น้อย หรือผู้ไร้ที่ดินทำกินที่อยู่ในพื้นที่ก่อนวันที่ 17 มิ.ย. 57) และมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตพื้นที่โครงการหรือได้ครอบครองที่ดินรวมทั้งทำประโยชน์มาโดยต่อเนื่องและไม่มีที่ดินทำกินอื่น

- การอยู่อาศัยทำกินในพื้นที่โครงการ อาทิ ครอบครองและใช้ประโยชน์ด้วยตนเอง ไม่ได้มีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองในที่ดิน กำหนดพื้นที่ครอบครัวละไม่เกิน 20 ไร่ (ไม่เกิน 50 ไร่กรณีอยู่กันเป็นครัวเรือนตั้งแต่ 3 ครอบครัวขึ้นไป) ทำประโยชน์ และอยู่อาศัยต่อเนื่อง ไม่ละทิ้งติดต่อกันเกิน 1 ปี โดยไม่มีเหตุอันสมควร ไม่อนุญาตให้ซื้อ ขาย แลกเปลี่ยน ให้เช่า ให้เช่าซื้อ ให้ยืม หรือโอนการครอบครอง ให้บุคคลอื่นรวมถึงไม่บุกรุกขยายพื้นที่เพิ่มเติม โดยผู้เข้าร่วมโครงการอยู่อาศัยจะมีหน้าที่และส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ระบบนิเวศ และความหลากหลายทางชีวภาพภายในเขตพื้นที่โครงการ

ร่าง พ.ร.ฎ 2 ฉบับนี้ เพื่อช่วยเหลือประชาชนให้มีที่อยู่อาศัยและทำกินที่ถูกต้องตามกฎหมาย ขั้นตอนจากนี้ไปจะส่งให้สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาเพื่อดำเนินการต่อ

แนวคิด ป่าช่วยคน คนช่วยป่า

การเปิดพื้นที่ให้ประชาชนเข้ามาทำกินในพื้นที่อุทยาน นอกจากเป็นการช่วยเหลือผู้มีรายได้น้อยให้มีที่อยู่อาศัยและที่ดินทำกินแล้ว ยังเป็นการสร้างมีส่วนร่วมให้กลุ่มคนที่ได้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าไม้ ได้ช่วยกันอนุรักษ์และดูแลพื้นที่ป่าเหล่านั้นให้คงความอุดมสมบูรณ์ คล้ายกับแนวคิดป่าชุมชน ซึ่งมีลักษณะเป็นพื้นที่กันชนหรือ Buffer zone คือบริเวณรอบป่าอนุรักษ์ที่ถูกกำหนดขึ้นมาเพื่อให้ประชาชนที่อาศัยอยู่ใกล้ป่าและต้องพึ่งพาป่าในการดำรงชีวิตเข้าไปใช้ประโยชน์จากพื้นที่นี้ได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย ถ้าให้นึกภาพง่าย ๆ คือนึกถึง ไข่ดาวมีพื้นที่ป่าอนุรักษ์เป็นไข่แดง (Core area) และไข่ขาวที่อยู่รอบ ๆ ก็คือพื้นกันชนนั่นเอง โดยมีตัวอย่างอาทิ

- เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง โครงการพัฒนาการท่องเที่ยวสัตว์ป่าเพื่อส่งเสริมการจัดการพื้นที่กันชนมรดกโลก จังหวัดอุทัยธานี เป็นพื้นที่ทรงคุณค่าต่อสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ทั้งคนและ สัตว์ป่าที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ให้เป็นมรดกแห่งแผ่นดินตลอดไป ได้รับการจดทะเบียนเป็นมรดกโลกจากองค์การยูเนสโก (UNESCO) ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกของยูเนสโก

- ผืนป่าภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ เป็นป่าผืนใหญ่ที่ยังคงเหลือไม่กี่แห่งของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช จัดการทรัพยากรภายในพื้นที่อนุรักษ์ และนอกพื้นที่อนุรักษ์แบบบูรณาการ ด้วยการจัดการพื้นที่กันชน (Buffer Zone) เน้นการมีส่วนร่วมกับชุมชนและให้ชาวบ้านเข้ามีส่วนร่วมคิดร่วมทำ เพื่อไม่ให้ชาวบ้านบุกรุกป่า และยับยั้งไม่ให้ราษฎรจากถิ่นอื่นเข้าไปล่าหรือทำร้ายสัตว์ป่า

แนวทางการสื่อสาร

1. อธิบายถึงหลักเกณฑ์ของผู้ที่สามารถเข้าไปใช้ประโยชน์จากพื้นที่ดังกล่าว

2. สื่อสารให้ประชาชนเข้าใจถึงพื้นที่กันชน (Buffer Zone) ในการเข้าไปใช้ประโยชน์ที่ถูกต้องตามกฎหมาย

3. ยกตัวอย่างพื้นที่ทำกิน โครงการที่เป็นรูปธรรม จาก Buffer Zone